หมอเจษฎ์เตือนภัย 5 ลักษณะไฝบนผิวที่อาจเสี่ยงเป็นมะเร็ง เช็คด่วนก่อนสายเกินไป

คำเตือนสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม! เมื่อวันที่ 27 มีนาคม 2568 นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก "หมอเจด" เพื่อเตือนประชาชนเกี่ยวกับ 5 ลักษณะไฝที่อาจส่งสัญญาณถึงการเป็นโรคมะเร็งร้าย พร้อมแนะนำให้หมั่นสังเกตร่างกายตัวเอง เพื่อการป้องกันและรักษาได้ทันท่วงที

นพ.เจษฎ์เริ่มต้นโพสต์ด้วยการเข้าใจความกังวลของคนทั่วไปว่า "หลายคนมีไฝแล้วก็แอบคิดในใจ 'แบบนี้มันผิดปกติไหม?' บางทีก็ไม่รู้จะเริ่มดูยังไง" ก่อนจะอธิบายเกี่ยวกับมะเร็งผิวหนังชนิด "เมลาโนมา" (Melanoma) ซึ่งแม้จะพบไม่บ่อย แต่หากเป็นแล้วอันตรายมาก เพราะลุกลามเร็ว จึงควรรู้วิธีสังเกตความผิดปกติของไฝเพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น

ลักษณะที่ 1: ไฝที่รูปร่างไม่เท่ากัน (ข้างซ้ายกับขวาไม่เหมือนกันเลย) หมอเจษฎ์อธิบายว่า "ลองนึกภาพว่าถ้าเอาเส้นมาตัดไฝครึ่งหนึ่ง แล้วดูฝั่งซ้ายกับฝั่งขวา ถ้ามันดูไม่เหมือนกันเลย เช่น ฝั่งนึงกลมๆ อีกฝั่งแหลมๆ เบี้ยวๆ แบบนี้แหละที่ควรเริ่มสังเกต" เพราะไฝปกติทั่วไปมักจะมีรูปร่างสมมาตร คือซ้ายขวาเหมือนกันหรือใกล้เคียงกัน แต่ไฝที่มีรูปร่างแปลกๆ เหมือนเติบโตอย่างไร้ทิศทางเป็นลักษณะที่พบในมะเร็งผิวหนัง

ลักษณะที่ 2: ขอบไฝไม่เรียบ ขอบหยักๆ ฟุ้งๆ หมอเจษฎ์ระบุว่า "ปกติไฝที่ปลอดภัยมักจะมีขอบชัดเจน เห็นแนวขอบแบบกลมๆ รีๆ ชัดเจนดี แต่ถ้าเจอไฝที่ขอบดูยุ่ยๆ เหมือนรอยกาแฟหยดหรือเส้นขอบดูหยักๆ นี่เริ่มต้องเอะใจแล้ว" เพราะในมะเร็งผิวหนัง เซลล์มักเติบโตไม่เป็นระเบียบ ทำให้ขอบมันดูไม่เรียบร้อย ถ้าสังเกตเห็นลักษณะเช่นนี้ควรไปปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจด้วยกล้องขยายผิว (Dermatoscope) ซึ่งจะช่วยให้เห็นรายละเอียดได้ชัดเจนขึ้น

ลักษณะที่ 3: สีของไฝไม่เท่ากัน มีหลายเฉดในจุดเดียว "ไฝธรรมดาส่วนใหญ่มักจะมีสีเดียว เช่น น้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม หรือดำ แต่ถ้าไฝจุดเดียวมีหลายสีผสมกัน เช่น น้ำตาล ดำ เทา แดง หรือมีจุดขาวๆ อยู่ในนั้น แบบนี้เริ่มผิดปกติแล้ว" หมอเจษฎ์อธิบาย เนื่องจากมะเร็งผิวหนังชนิดเมลาโนมามักจะมีเม็ดสีที่กระจายไม่เท่ากันในจุดเดียว ทำให้เกิดเฉดสีหลายแบบในไฝเดียว

ลักษณะที่ 4: ไฝใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ขนาดเกิน 6 มิลลิเมตร หมอเจษฎ์แนะนำให้วัดอย่างง่ายๆ โดยใช้ยางลบดินสอเป็นมาตรฐาน "ถ้าไฝใหญ่กว่านี้ และยังค่อยๆ โตขึ้นเรื่อยๆ นี่ต้องเริ่มห่วง" แม้ว่าไฝขนาดใหญ่ไม่ได้หมายความว่าเป็นมะเร็งเสมอไป หลายคนมีไฝใหญ่ตั้งแต่เด็กและเป็นปกติ แต่หากไฝนั้นเริ่มใหญ่ขึ้นในระยะเวลาอันสั้น หรือมีการเปลี่ยนแปลงของรูปร่าง สี หรือขอบไปพร้อมกัน ควรรีบไปพบแพทย์

ลักษณะที่ 5: ไฝที่ "เปลี่ยนไป" จากเดิมในทางที่น่าเอะใจ หมอเจษฎ์เน้นว่านี่เป็นข้อที่สำคัญที่สุด "ไฝที่เราเคยเห็นอยู่เฉยๆ มานาน อยู่ดีๆ ก็เปลี่ยนไป ไม่ว่าจะเป็น โตเร็วขึ้น, เปลี่ยนสี, คัน, เจ็บ, มีเลือดซึม, กลายเป็นแผลไม่หาย อันนี้คือสัญญาณว่าไฝอาจกำลังไม่ธรรมดาแล้ว" เนื่องจากเมลาโนมาเป็นมะเร็งที่ลุกลามเร็ว การปล่อยปละละเลยอาจนำไปสู่ปัญหาใหญ่ได้ หมอเจษฎ์แนะนำว่าไม่ควรรอให้มีอาการชัดเจนแล้วค่อยไปพบแพทย์ เพราะเมลาโนมาระยะเริ่มต้นสามารถรักษาให้หายได้ง่ายกว่ามาก

เพื่อให้จดจำได้ง่าย หมอเจษฎ์แนะนำให้ใช้สูตร ABCDE ในการตรวจสอบไฝ ได้แก่ A = Asymmetry (รูปร่างไม่สมดุล), B = Border (ขอบหยัก ไม่เรียบ), C = Color (หลายสีในจุดเดียว), D = Diameter (ใหญ่กว่า 6 มม.), และ E = Evolution (เปลี่ยนแปลงจากเดิม) หากไฝมีลักษณะตรงกับข้อใดข้อหนึ่งหรือหลายข้อพร้อมกัน ควรปรึกษาแพทย์ผิวหนังโดยเร็ว

ท้ายที่สุด นพ.เจษฎ์กล่าวทิ้งท้ายว่า "ไม่ได้อยากให้ทุกคนกลัวนะ แต่แค่อยากให้สังเกตมากขึ้น จะได้ดูแลตัวเองได้ถูกวิธี ถ้าไฝที่คุณมี 'ดูไม่เหมือนเดิม' โตไว สีเปลี่ยน ขอบเลอะ หรือเริ่มมีเลือดซึม แนะนำให้ไปพบแพทย์ผิวหนังโดยเร็ว ยิ่งตรวจเร็ว ยิ่งป้องกันได้เร็วครับ" เป็นการเน้นย้ำถึงความสำคัญของการสังเกตความเปลี่ยนแปลงของร่างกายและการรักษาแต่เนิ่นๆ